Vrijheidsverhalen
Om 80 jaar bevrijding van Eindhoven te vieren en het begrip vrijheid van verschillende kanten te belichten, verzorgt CKE in 2024 en 2025 in samenwerking met Stichting Veteranen Brabant Zuid–Oost en NEOS verschillende activiteiten. Met het project Vrijheidsverhalen halen we persoonlijke verhalen van veteranen en vluchtelingen naar boven en vertalen die naar kunst. Hiermee nodigen we jongeren uit om actief deel te nemen.
Veteranendag 4 oktober 2025
Op 4 oktober staat het Eindhovense Evoluon in het teken van Veteranendag. Tijdens deze dag is er van alles te doen en te beleven:
13.00 – 17.00 – Doorlopende expositie
Bezoekers kunnen collages bewonderen van Eindhovense basisschoolleerlingen, gemaakt samen met veteranen, over de betekenis van vrijheid. Ook wordt het Vrijheidsverhalen magazine officieel overhandigd aan burgemeester Jeroen Dijsselbloem, met gratis exemplaren voor bezoekers. Op groot scherm zijn muzikale bijdrages van Iris Penning te zien en horen, gemaakt met leerlingen, veteranen en vluchtelingen.
13.00 – 16.00 – Workshop voor iedereen: Vrijheidsboom
Tijdens deze interactieve workshop kunnen bezoekers hun gedachten, tekeningen of associaties over vrijheid delen op een blaadje voor de Vrijheidsboom. Ook het maken van kleurrijke pompons draagt bij aan het groeiende kunstwerk. De Vrijheidsboom symboliseert verbondenheid en blijft groeien, met nieuwe bijdragen op andere locaties.
13.45 – 14.00 – Optreden Iris Penning
Iris Penning presenteert het vrijheidslied, ontstaan uit een workshop met veteraan Hubert-Jan en kinderen van Basisschool de Trinoom. Daarnaast is een lied te horen dat zij maakte met Oekraïense vluchtelingen. Beide optredens brengen de verhalen van vrede en vrijheid op een muzikale en ontroerende manier tot leven.
15.00 – 15.20 uur – Theatervoorstelling Frédérique Arnold
Theatermaker Frédérique Arnold groeide op met verhalen over vrijheid. Haar vader ging op uitzending en in de familie leefden de ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog voort. Deze persoonlijke achtergrond voedt haar fascinatie voor het onderwerp. In haar werk belicht zij vaak onderbelichte verhalen, waarin historische diepgang en persoonlijke betrokkenheid hand in hand gaan. Voor haar voorstelling op 4 oktober sprak Arnold met drie veteranen. Hun ervaringen en inzichten vormen de kern van het verhaal dat zij tijdens Veteranendag op het podium brengt.
Muurschildering over vrijheid
Wat is er indrukwekkender dan een enorme muurschildering over vrijheid? Kunstenaar Niels Bakkerus ging hiermee aan de slag. De muurschildering staat op een wel heel bijzondere plek: de enorme muur van het voormalige TIO gebouw, vlakbij het Stadhuis. Het ontwerp voor de muurschildering is gebaseerd op ontmoetingen tussen leerlingen van basisschool Floralaan en drie veteranen. Tijdens deze bijzondere, persoonlijke ontmoetingen werden verhalen gedeeld, vragen gesteld en tekeningen gemaakt door de kinderen.
Verhalen als inspiratiebron
Het bleek een bron van inspiratie voor kunstenaar Niels: “Het verhaal dat meteen veel indruk op mij maakte, was dat van een Libanonveteraan. Hij had een foto bij zich; een foto van een groep dolblije kinderen, net zo oud als de kinderen in de klas. Hij vroeg aan de klas: waarom denken jullie dat deze kinderen zo blij zijn? De klas antwoordde: ‘Omdat jullie ze bevrijd hebben. Nee, zei de veteraan, ze zijn zo blij omdat ze pennen en potloden van de militairen hebben gekregen’. Dat vond ik meteen een prachtige symboliek. En een perfect onderwerp voor de muurschildering. De pen is machtiger dan het zwaard. Een bekende, aloude, maar tegelijkertijd tijdloze en nog steeds actuele uitdrukking over de kracht van het geschreven woord. Van rede en dialoog boven geweld. Laten we vooral met elkaar in gesprek blijven over de betekenis van vrijheid, is de onderliggende boodschap.”
Klaproos
Niels liet zich ook inspireren door één van de tekeningen uit de klas, die van een klaproos. Hij vertelt hierover: “Het is een lijntekening met een mooi, fijn Matisse-achtig gevoel. Lekker kinderlijk eenvoudig en zonder opsmuk maar toch duidelijk en origineel. Dat gedeelte werd een groot, grof uitvergroot patroon onder aan de muur. Een klaprozenveld met daarboven de boodschap. De muur zelf is enorm rauw, onafgewerkt, alles behalve mooi strak en egaal. Daarmee past het ontwerp ook goed bij het contrast tussen oorlog en vrede.”
De muurschildering komt tot stand met medewerking van VSBfonds, Meijsindebuurt en Gemeente Eindhoven. Naast de afronding van de muurschildering, staan er voor dit jaar nog een theatervoorstelling over vrijheid, en een expositie in het Evoluon op het programma.
Foto
Dit is de foto van de blije kinderen met hun nieuwe pen. Hans van den Boogaard maakte ‘m 42 jaar geleden in Libanon, bij post 7-13A. Olav Veldhuizen gaf de pennen, hij was destijds pelotonscommandant.
Succesvolle soup & song
In maart kwam een groep Oekraïnese vluchtelingen bij CKE om samen met de Eindhovense singer/songwriter Iris Penning en de Oekraïense zangeres Nadiia Suprunovych een lied te maken over hoop. Onder het genot van een kop soep maakten de deelnemers kennis met elkaar. Daarna was er een optreden van Nadiia en Iris; zij zongen Oekraïnese liedjes en legden in het Nederlands uit waar het lied over ging (er waren ook enkele Nederlandstalige deelnemers). Na de vocale warming-up volgden de deelnemers in groepjes een songwritingworkshop van Iris en Nadiia. Er werd volop gekletst en geschreven aan de boodschap van het liedje. Toen werden in een groepsgesprek de ideeën uitgewisseld. Volgende stap? Jammen en de tekst op muziek zetten! Bijzonder was dat Agniya van 8 jaar wel een idee had voor het lied en ze klonk het podium op. Haar bijdrage nam Iris mee bij het componeren van het uiteindelijke lied, dat ze afstemt met Nadiia en een mix is van Oekraïens, Engels en Nederlands. Op 13 mei klonk het debuut van de ‘Song of hope’ opgetreden door Iris, Nadiia en de 8-jarige Agniya, met begeleiding van Ritchy op gitaar.
Lied Iris Penning en groep 7/8 basisschool De Trinoom
Dit najaar deelde veteraan Huub Vleeshouwers zijn Vrijheidsverhaal met de kinderen van groep 7/8 van basisschool de Trinoom. Samen met singer-songwriter Iris Penning schreven ze een lied over vrijheid. Huub werd verrast door een optreden van Iris en de klas.
Vrijheidsverhalen in beeld
Kern van het initiatief zijn de verhalen van de oorlogsveteranen (verbonden aan Veteranenhuis De Treffer) en vluchtelingen. Het gaat over veerkracht, hoop en het besef dat vrijheid voor onze toekomstige generatie niet vanzelfsprekend is.
Door veteranen en vluchtelingen te koppelen aan kunstenaars én jongeren, maken we hun verhalen op unieke manieren zichtbaar en bespreekbaar. Denk aan muziekproducties, muurschilderingen, fotografie, theater, een expositie en een speciaal magazine. Via workshops op scholen en locaties in diverse buurten betrekken we ook de jongere generatie. Lars van Asten, cultuuraanjager: “De persoonlijke verhalen van de mensen die weten hoe het voelt om niet in vrijheid te leven, blijven vaak onbekend. Dat willen we veranderen. Door deze creatieve verbindingen laten we zien dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en moedigen we reflectie en ontmoeting aan tussen verschillende, bijzondere doelgroepen.”
Creatieve disciplines centraal
- Muziek en videoclips Liedjes gebaseerd op persoonlijke verhalen worden visueel versterkt door videoclips, waaraan scholieren meewerken.
- Street art en muurschilderingen Samen met veteranen, vluchtelingen en leerlingen ontwerpen graffiti-artiesten indrukwekkende muurschilderingen op zichtbare plekken in de stad.
- Magazine Een verzameling verhalen, afbeeldingen, teksten, kunstwerken uit het gehele project. Geschreven door jongeren, veteranen en vluchtelingen.
- Theater De Vrijheidsverhalen zijn het uitgangspunt voor een theatermaker voor het maken van een theatraal programma.
Het project Vrijheidsverhalen is een initiatief van Stichting Veteranen Brabant Zuid Oost en CKE, en wordt mede mogelijk gemaakt door Freedom Vibes 040, Gemeente Eindhoven en het VSBfonds. Er wordt samengewerkt met diverse partners, zoals NEOS, Helmen Vol Verhalen, lokale scholen en kunstenaars uit de Brainport regio.
Heb je een vraag?
